Zapalenie zatok metody niefarmakologiczne

Zapalenie zatok przynosowych to częsty problem wśród dzieci. Obrzęk zapalny błony śluzowej nosa i zatok, zwężenie ujść zatok oraz zmniejszenie aktywności układu śluzowo-rzęskowego są cechami charakterystycznymi ostrego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Zmiany zapalne przebiegają w obrębie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych równocześnie, stąd stosowana obecnie nazwa – zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych (łac. rhinosinusitis) – OZZP.

Artykuł dostarcza partner merytoryczny:

zapalenie zatok novama cloud

Etapy choroby

Podstawą zrozumienia wyboru terapii dla pacjenta jest znajomość przebiegu ostrego zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, w obrębie którego wyróżnia się trzy etapy choroby:

-przeziębienie lub ostre wirusowe zapalenie nosa i zatok przynosowych (objawy ustępują samoistnie i trwają nie dłużej niż 10 dni),
-ostre powirusowe zapalenie nosa i zatok przynosowych (objawy utrzymują się dłużej niż 10 dni, lub nasilają po 5 dniach trwania),
-bakteryjne OZZP.

W większości przypadków zapalenie nosa i zatok ma przebieg ostry, zwykle jest następstwem wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych

Tylko 5-13% przypadków jest powikłane nadkażeniem bakteryjnym i dotyka najczęściej dzieci w wieku 3–6 lat. Biorąc pod uwagę fakt, że zakażenie bakteryjne rozwija się w nielicznych przypadkach, stosowanie antybiotyków powinno być ograniczone i związane ze stwierdzeniem nadkażenia bakteryjnego. Stwierdzenie zapalenia zatok u dzieci jest o tyle ciężkie, że symptomy z nim związane mogą być złudnie podobne do zwykłej infekcji wirusowej czy też alergii. Według polskich rekomendacji antybiotykoterapii z 2016 r. u dzieci do rozpoznania ostrego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych (OZZP) konieczne jest wystąpienie przynajmniej dwóch z następujących objawów:

1. upośledzenie drożności nosa,
2. ropna wydzielina z nosa i kaszel (w ciągu dnia lub nocy).

Pamiętajmy więc, że OZZP na początku swojego przebiegu ma podłoże wirusowe – może i powinno być skutecznie leczone objawowo.

Leczenie wirusowego OZZP

Według polskich wytycznych w leczeniu wirusowego OZZP wykorzystuje się: -płukanie nosa roztworami soli, -leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, -leki obkurczające błonę śluzową nosa, -preparaty donosowe z bromkiem ipraproprium, -leki pochodzenia roślinnego o działaniu sekretolitycznym. U dzieci, które nie potrafią same wyczyścić nosa można stosować aspirator. Aspirator bateryjny jest cichy i przenośny, można go stosować w podróży i podczas snu. Odsysa katar skutecznie i bezpiecznie. Dzięki ergonomicznemu kształtowi nie wyślizguje się z ręki. Dodatkowo niektóre aspiratory umilają czas odciągania kataru melodyjkami lub kolorowym wyglądem.

Oczyszczanie i nawadnianie nosa

Ważną kwestią w leczeniu OZZP jest utrzymanie drożności nosa i zatok – rozwojowi nadkażenie sprzyjają warunki zalegającego gęstego śluzu w jamach nosa i zatok przynosowych, dlatego w leczeniu (jak i w profilaktyce) ważne jest odpowiednie nawodnienie i nawilgocenie wdychanego powietrza, które wspomaga drenaż dróg oddechowych. Rodzic powinien wiedzieć, że przywrócenie normalnej funkcji nosa jest elementem leczenia, a dodatkowo jest niezbędne kiedy dziecku będą aplikowane leki donosowo. Wytłumacz rodzicowi, że przed podaniem leczniczych kropli lub aerozoli do nosa dziecku, niezbędne jest oczyszczenie jamy nosa: Do oczyszczania jamy nosa polecany jest roztwór izotoniczny soli morskiej, a w przypadku gęstej zalegającej wydzieliny w nosie zdecydowanie lepszym wyborem będzie roztwór hipertoniczny, który obkurczy naczynia krwionośne i zmniejsza obrzęk błony śluzowej, Stosowanie miejscowo donosowych izo- i hipertonicznych roztworów soli zapobiega zasychaniu wydzieliny zalegającej w przewodach nosowych, nawilża śluzówkę i usprawnia transport śluzowo-rzęskowy. Płyn przepływający przez nos wypłukuje zaschnięty śluz, wydzielinę zapalną pochodzącą z chorych zatok, kurz i inne alergeny.

Płukanie nosa i zatok

Szczególnie korzystne jest codziennie płukanie nosa roztworem soli. W ostatnich latach płukanie nosa i zatok staje się coraz bardziej popularne również w Polsce. Polega na wprowadzeniu roztworu soli jedną dziurką nosa i wypuszczeniu jej drugą. Płukanie nosa to prosty, skuteczny zabieg, całkowicie bezpieczny, bezbolesny, dlatego zdecydowanie powinien być podstawą leczenia i profilaktyki zapalenia nosa i zatok przynosowych u dzieci. Polecając pacjentowi / rodzicowi płukanie nosa wytłumacz na czym polega zabieg. Zabieg wykonuję się nad umywalką, z twarzą skierowaną w dół i lekko pochyloną na bok głową. Butelkę lub dzbanek należy szczelnie przyłożyć do nozdrza. Ważne aby podczas płukania nosa oddychać ustami, a po zakończeniu wziąć parę oddechów przez nos i wydmuchać resztki soli i śluzu do chusteczki. Do oczyszczania jamy nosa można użyć aspiratora. Do płukania gotowej mieszanki.